Bir Osmanlı Kızının Almanya Günlüğü _{Şaziye Berin'in Heidelberg Hatıratı}

Şaziye Berin Kurt, İkinci Meşrutiyet döneminde, henüz Birinci Dünya Savaşı sürerken Tıp öğrenimi görmek
üzere, Almanya'ya gönderilmiştir. Bir Osmanlı Kızının Almanya Günlüğü'nü, yirmi yaşında gittiği
Almanya'nın Heidelberg şehrindeki ilk senesinde yazmıştır. 9 Ekim 1917'de İstanbul'dan ayrılan genç kız,
uzun yıllar Almanya'da kalır. Heidelberg'de yerleştikten üç buçuk ay sonra, 20 Şubat 1918'de bir günlük
tutmaya başlar ve gündelik yaşantısını 26 Ocak 1919'a kadar defterine kaydeder.
Günlükte savaşın Almanya'nın sosyoekonomik durumu üzerindeki olumsuz etkileri hakkında analizler
olmamakla birlikte, savaştan yenik çıkan ülkenin yaşadığı köklü değişimlere ilişkin verilen bilgiler dikkat
çekicidir. İmparatorun tahttan inmesi, cumhuriyetin ilanı, bazı şehirlerin Fransız ordusu tarafından işgali, ilk
seçimlerin yapılışı gibi...
Şaziye Berin'in günlüğü, kendi deneyimine ilişkin insanî boyutun ötesinde tarihî bir önem de taşımaktadır.
Yirminci yüzyılın başında Osmanlı Devleti'nin askerî, kültürel, ekonomik alanlarda yoğunlaşan irtibatı
kapsamında Almanya'ya gönderilen binlerce Türk gencinden biridir Şaziye Berin. Onun Heidelberg'deki
sadece ilk bir yılını kapsayan günlüğü, söz konusu kitlenin oralarda yaşadıkları hayata dair şimdilik
ulaşabildiğimiz içeriden tek belge olarak dikkati çekmektedir. Bu belge, aynı zamanda yazarının da günlük
türünün bizdeki ilk örneğini veren Nigâr Hanım'dan sonra bu türde eser veren bir diğer edibe olmasını sağlar.
Dolayısıyla, Şaziye Berin'in Heidelberg hatıratı, günlük türünün erken örneklerinden biri olarak Türk
edebiyatına önemli bir katkı getirmektedir.