¹⁹¹⁴ Birinci Cihan Harbine Nasıl Girdik'

Babıâlideki vükelâ meclislerinden, hariciye nezareti encümenlerinden, Mebusan Meclisi koridorlarından, Merkezi umumînin sofalarından başlıyarak tâ mahalle kahvelerine kadar dalga dalga yayılan bu ittifak münakaşası, sebepsiz değildi. O tarihe kadar Osmanlı İmparatorluğunun hiçbir siyasî zümreye girmemesi ve hiçbir Avrupa devletiyle ciddî bir ittifak akdetmemesi, Meşrutiyetin ilânından beri çok fecî hâdiselere sebebiyet vermişti. Üç dört sene zarfında Bosna-Hersek´i Trablusgrap ve Bingazi´yi, koca Rumeli´yi, yüzbinlerce Türkün kanı pahasına kazanılmış olan Girid´i kaybetmek, kolayca hazmedilir facia ve felaketlerden değildi.