Cezmi

Bu kitap ile Türk Edebiyat Tarihi nde gerçek tarihi romanın ilk örneği verilmiştir. Midilli de yazılan eser, konusunu XVI. yüzyıl Osmanlı, İran ve Kırım tarihinden alır. Bir bakıma "İslam Birliği Ülküsü" savunulmaktadır. Oldukça şairane bir üslupla yazılan "Cezmi" ilk defa 1880 yılında cüzler halinde basılmıştır. Önceleri iki cilt halinde yazılması düşünülen eser, yazarın sağlığında ve ölümünden sonra ikinci cilt yazılamadığından tek cilt olarak yayınlanmıştır.