Elites and Religion

Professor Karpat, one of the most prominent names in the field of Political History, explores the social structure of Ottoman Empire through different eras and looks at Turkeys multi-party democracy culture from a historical perspective. His articles interpret the Ottoman history for broader audience and lay a vivid picture of events of recent history in front of our eyes. Professor Karpats remarkable articles take us back to 18th century Ottoman days and examine change and modernization on those days, his work also looks into the independence and interaction of various social groups within a muslim state. OSMANLI TARİHİNİN ZİRVE İSMİ KEMAL H. KARPAT TİMAŞTA! Yaşayan en yetkin tarihçilerden Kemal H. Karpat Türk demokrasi tarihinin arka planını anlatıyor. Geçtiğimiz günlerde 86. yaşını dolduran dev tarihçi Kemal H. Karpatın daha önce Türkçede yayınlanmamış laiklik-din-elitler-orta sınıflar temalı makaleleri Timaş Yayınları tarafından Türk okuruna sunuldu. Osmanlıdan Günümüze Elitler ve Din ismini taşıyan eser, kronolojik tarih anlayışının ötesinde, siyaset bilimi kavramlarının aydınlatıcılığında disiplinler arası bir çalışma. Kemal H. Karpatın tarih sahasında gördüğü yoğun ilgi, akademik ehliyeti ve uluslararası çaptaki itibarının yanı sıra kendisinin yaşayan bir tarihçi olmasından kaynaklanıyor. Siyasetin yaşayan yüzüyle, toplumsal olaylarla bağını hiç koparmaması, ünlü tarihçinin aynı zamanda güncel gelişmeleri doğru okumaya imkân verecek çıkarsamalarını kamuoyuyla sakınmaksızın paylaşması sonucunu veriyor. Nitekim yazar bu eserde Türk siyasal hayatının en tartışmalı kavramları olan laiklik, demokrasi ve din olgularını tarih ve siyaset bilimi birlikteliğinde ele alıyor. Osmanlı toplumsal yapısı, tarihsel olarak inancın ve devletin özerk yetki alanlarına sahip olduğu kendine has bir laiklik anlayışı üretmişti. Osmanlılar, etnik ve dinsel olarak karmaşık bir toplumu idare ederken bir yandan da Müslüman kalmayı başarabilecekleri bir yola ihtiyaç duyuyorlardı. Çözüm, belli başlı her gayrimüslim grubu bir millet olarak düşünmek ve her birine kendi inanç, dil ve aile ilişkileri konusunda eksiksiz bir özgürlükten yararlanmalarını sağlayacak mutlak bir özerklik vermekti. Tanzimat döneminde kırsal kesimde, devletten nispeten bağımsız ve mevki sahibi olmayan ulema arasında yeni bir dini liderler kuşağı ortaya çıktı. O güne dek kâh statükonun korunmasıyla, kâh toplumsal ve siyasal değişimi İslami açıdan meşrulaştırmakla meşgul olan ulema kesiminin içinden çıkan bu yeni zümrenin toplumsal konumu, yeni oluşmaya başlayan Osmanlı orta sınıfıyla paraleldi bundan böyle. Ve bu paralellik, Osmanlı-Türk siyasal tarihini derinden etkileyecekti. Neticede Cumhuriyet Türkiyesinde modernite ve laikliğin yol haritasını hem devlet, yani askeri ve sivil bürokrasi hem de mahalli eşrafın liderlik ettiği siviller belirledi. Dünya çapında pek çok Osmanlı tarihi kürsüsüne değerli katkılarda bulunmuş olan Prof. Dr. Kemal H. Karpat, siyaset bilimi ile tarihin buluşma noktasında, Türk toplumunun son yüz elli yıldan geçirdiği sosyal, ekonomik ve siyasal değişime ilişkin kuşatıcı bir perspektif sunuyor; Osmanlıdan bugüne Türkiyede siyasal katılımın halka halka genişleme sürecini, bir bakıma Türk demokrasi tarihinin toplumsal arka planını anlatıyor.