Küresel Ekonomiye Yön Veren Yeni Teknolojiler

Bu çalışmada, Fetģ-'Alí Ķacar-ı Ķazvíní Sapanlu tarafından Nāŝıruddín Şāh adına üç yılda yazılıp 1861'de İran'da tamamlanan Luġat-ı Etrākiyye adlı Çağatay Türkçesi-Farsça sözlük incelenmiş, eserden elde edilen dil bilgisel ve sözlüksel malzeme ortaya konmuş ve sahaya ait başka benzeri eserlerle karşılaştırılarak bu eserin Türk dilinin gelişme sürecine olan katkısı belirlenmiştir. Aynı zamanda Çağatay Türkçesi metinlerinin okunması ve değerlendirilmesinde karşılaşılan sorunların bu eser sayesinde giderilmesi ve böylelikle de Türk dil biliminin bazı sorunlarının çözülmesi amaçlanmıştır. Fetģ-'Alí Ķacar'ın sözlüğünü incelemekle Türkiye'de ilk kez olarak bu sözlüğü ortaya koymuş olacağız ve bu da Çağatay Türkçesi sahası ve Türk dil bilimi çalışmalarına büyük bir katkı sağlayacaktır. Fetģ-'Alí Ķacar bu sözlükte birçok kaynaktan yararlanmıştır. Senglāĥ, Ĥulāŝa-yı 'Abbāsí, Bedāyi'ü'l-Luġat, Abuşķa, Naŝírí, Ferheng-i Vaŝŝāf ve Burhān-ı Ķāši' gibi sözlükler bunlardan birkaçıdır. 8578 tane kırmızı mürekkeple yazılı sözcüğü içinde barındıran bu sözlük, Çağatay Türkçesinin sözcük dağarcığını görmemiz açısından değer taşımaktadır. Yaptığımız çalışmanın tarihî Türk lehçeleri içerisinde önemli bir yere sahip olan Çağatay Türkçesi söz varlığının oluşturulmasına bir katkı sunacağı kanısındayız.