Medeni Hukukun Temel Kavram ve Kurumları

İkinci baskısı yapılan bu eserin temel amacı, hukukumuzda geniş ve önemli bir yeri olan Medenî Hukukun temel kavram ve kurumlarını Türk Medenî Hukuk Teorisi çerçevesinde incelemektir. Hem Medenî Hukuk ve Özel Hukuku hem de Kamu Hukuku yönünden önemli bir yere sahip olan ve ayrıca hukuk felsefesi, hukuk sosyolojisi ve hukuk tarihi ile ilgili araştırmalara da hizmet eden konu kapsamında "Hukuk Kavramı" , " Medeni Hukuk Kuralları", "Hakka İlişkin Temel Kavram ve Kurumlar" , "Dürüstlük Kuralı" , "Hakkı Kazandıran ve Kaybettiren İşlemler", "Hakların Korunması" alt başlıkları ele alınmıştır.





İÇİNDEKİLER


ÖNSÖZ V
İKİNCİ BASI İÇİN ÖNSÖZ VII
KISALTMALAR CETVELİ IX

Birinci Bölüm
HUKUK KAVRAMI

I. HUKUKUN TANIMI VE AMAÇLARI 1
II. HUKUKUN ÇEŞİTLİ ANLAMLARI 4
1. Tarihi Hukuk 4
2. Pozitif Hukuk 4
3. Yazılı Hukuk 5
4. Örf ve Adet Hukuku 5
5. İdeal Hukuk 6
6. Hukukun Amaçları 6
III. HUKUK VE SOSYAL YAŞAMI DÜZENLEYEN DİĞER KURALLAR 8
A. Din Kuralları 8
B. Ahlak ve Etik Kurallar 10
1. Ahlak Kuralları 10
2. Etik Kurallar 14
C. Gelenek (Örf ve Adet) Kuralları 15
D. Görgü (Muaşeret) Kuralları 16
E. Hukuk Kuralları 17
IV. HUKUK KURALLARINDA YAPTIRIM 18
A. Yaptırımın Tanımı 18
B. Yaptırım Türleri 19
1. Ceza 19
2. Tazminat 20
a. Maddi Tazminat 20
b. Manevi Tazminat 21
1. Geçersizlik (Hükümsüzlük-Mutlak Butlan) Yaptırımı 22
2. Yokluk Yaptırımı 23
3. Cebri İcra 24
V. HUKUK SİSTEMLERİ 24
A. Roma-Cermen Hukuk Sisteminin Etkisindeki Hukuk Sistemleri 24
B. İslam Hukuk Sistemi 28
C. Anglo-Sakson (Common Law) Hukuk Sistemi 30
D. Sosyalist Hukuk Sistemi 31
VI. HUKUKUN DALLARI 32
A. İç Hukuk-Uluslararası Hukuk 33
B. Maddi Hukuk-Usul Hukuku (Yargılama Hukuku) 33
C. Kamu Hukuku - Özel Hukuk 34
1. Genel Olarak 34
2. Kamu Hukukunun Dalları 35
a. Anayasa Hukuku 35
b. İdare Hukuku 36
c. Ceza Hukuku ve Ceza Yargılaması Hukuku 36
d. Devletler Genel Hukuku 38
e. Mali Hukuk 38
3. Özel Hukukun Dalları 39
a. Medenî Hukuk 39
(1) Başlangıç Hükümleri 40
(2) Kişiler Hukuku 41
(3) Aile Hukuku 41
(4) Miras Hukuku 42
(5) Eşya Hukuku 42
(6) Borçlar Hukuku 43
b. Ticaret Hukuku 43
c. Devletler Özel Hukuku 44
d. Medenî Yargılama (Usul) Hukuku 45
e. İcra ve İflas (Takip) Hukuku 46
f. İş Hukuku 46
g. Fikir Ve Sanat Eserleri Hukuku 47
VII. MEDENİ HUKUK ALANININ KANUNLAŞTIRILMASI 47
A. Kanunlaştırma Kavramı 47
B. Kanunlaştırma Metodu 48
C. Kanunlaştırma Nedenleri 49
VIII. MEDENÎ HUKUKUN ANLAMI 50
IX. İSVİÇRE MEDENÎ KANUNUNUN YAPILIŞI VE ÖZELLİKLERİ 52
A. İsviçre Medenî Kanununun Yapılışı 52
B. İsviçre Medenî Kanununun Özellikleri 54
X. TÜRK MEDENÎ KANUNUNUN KABULÜ 55
A. Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Kanunlaştırma Hareketleri 55
B. İlk Medenî Kanunun Yapılışı 56
C. 4721 Sayılı Türk Medenî Kanununun Kabulü 58
XI. MEDENÎ HUKUK İLE MEDENÎ KANUN ARASINDAKİ İLİŞKİ 61
A. Türk Medenî Kanunu ile Türk Borçlar Kanunu Arasındaki İlişki 62
B. Türk Medenî Kanunu ile Türk Ticaret Kanunu Arasındaki İlişki 63
XII. TÜRK MEDENÎ KANUNU'NDAKİ ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİKLER 66
XIII. 6098 SAYILI TÜRK BORÇLAR KANUNU İLE GETİRİLMİŞ ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİKLER 69
XIV. TÜRK MEDENÎ KANUNU'NUN ANA ÖZELLİKLERİ 71
A. Türk Medenî Kanunu'nun Laik Karakteri 71
B. Türk Medenî Kanununun Demokratik Karakteri 72
C. Türk Medenî Kanununun Eşitlik İlkesini Benimsemesi 72
D. Türk Medenî Kanunu Genel Nitelikli Düzenlemeyi Tercih Etmesi 73
E. Türk Medenî Kanununun Hâkime Geniş Takdir Yetkisi Tanıması 74
F. Türk Medenî Kanununun Çağdaş Niteliği 74
XV. MEDENİ HUKUKUN YAZILI KAYNAKLARI 75
A. Genel Olarak 75
B. Kanunlar 76
C. Kanun Hükmünde Kararnameler ve Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 77
D. Tüzükler 79
E. Yönetmelikler (Talimatnameler) 79
F. Medenî Hukukun Yardımcı Kaynakları 80
1. Yargı Kararları 80
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararları 81
3. Bilimsel Görüşler (İlmi İçtihatlar) 82
XVI. MEDENİ HUKUKUN YAZILI OLMAYAN KAYNAKLARI 83
A. Genel Olarak 83
B. Örf ve Adet Hukukunun Unsurları 86
1. Maddi (Objektif ) Unsur 86
2. Manevi (Sübjektif) Unsur 87
3. Hukuksal Unsur 87
C. Örf ve Adet Hukukunun Rolleri 89
1. Tamamlayıcı Rol 89
2. Belirtici Rol 90
3. Yorumlayıcı Rol 91
D. Örf ve Adet Hukukunun İlga Edici Rolü 93

İkinci Bölüm
MEDENÎ HUKUK KURALLARI

I. MEDENÎ HUKUK KURALLARININ ANA ÖZELLİKLERİ 95
A. Medenî Hukuk Kurallarının Soyut, Genel ve Sürekli Nitelikte Olması 95
B. Medenî Hukuk Kurallarının Dışa Vurulmuş Davranış ve İlişkileri Düzenlemesi 96
C. Medenî Hukuk Kurallarının Hukuksal Olgu ve Sonuç İçermesi 97
D. Medenî Hukuk Kurallarının Kişi Davranışlarını Düzenlemesi 97
E. Medenî Hukuk Kurallarının Maddi Yaptırıma Bağlanması 98
II. MEDENÎ HUKUK KURALLARININ NİTELİKLERİNE GÖRE TASNİFİ 99
A. Emredici Kurallar 99
B. Yedek Kurallar 102
1. Tamamlayıcı Kurallar 103
2. Yorumlayıcı Kurallar 104
C. Tanımlayıcı Kurallar 106
D. Düzen Kuralları 108
III. MEDENÎ KANUNUN YER BAKIMINDAN UYGULANMASI 109
A. Yersellik (Mülkilik) İlkesi 109
B. Şahsilik İlkesi 110
IV. MEDENÎ KANUNUN ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI 112
A. Kanunların Yürürlüğe Girmesi 112
B. Kanunların Yürürlükten Kalkması 113
1. Kendiliğinden Yürürlükten Kalkma 114
2. İlga 114
a. Örtülü İlga 115
b. Anayasa Mahkemesi Kararıyla Yürürlükten Kaldırma (İptal) 116
C. Kanunların Geriye Yürümemesi İlkesi 117
1. Kazanılmış Haklar İlkesi 117
2. Kazanılmış Haklar İlkesinin İstisnaları 119
a. Henüz Kazanılmamış (Beklenen) Haklar 120
b. Kamu Düzeni ve Genel Ahlaka İlişkin Hususlar 121
c. Emredici Kurallara Aykırı Durumlar 122
d. Ceza Kanunlarının Geçmişe Uygulanılması 123
e. Yargılama Hukukunda Derhal Yürürlük İlkesi 124
V. MEDENÎ HUKUK KURALLARININ UYGULANMASINDA ÇATIŞMA 125
A. Üst Kanun (Lex Superior) İlkesi 126
B. Sonraki Kanun (Lex Posterior) ve Özel Kanun (Lex Specialis) İlkeleri 127

VI. MEDENÎ HUKUK KURALLARININ YORUMLANMASI 129
A. Genel Olarak 129
B. Yorum Teorileri 131
1. Klasik Yorum Teorisi (Sübjektif Yorum Teorisi) 131
2. Modern Yorum Teorisi (Objektif Yorum Teorisi) 131
C. Yorum Yöntemleri 132
1. Sözel (Lafzî) Yorum Yöntemi 132
2. Sistematik Yorum Yöntemi 133
3. Sübjektif Tarihsel Yorum Yöntemi 133
4. Objektif Tarihsel Yorum Yöntemi 134
5. Amaca Göre Yorum Yöntemi 134
6. Medenî Kanun Tarafından Benimsenen Yorum Yöntemi 136
a. Yorumda Kanunun Sisteminden Yararlanma 13