Mustafa Kemal Balkanlarda

Atatürkün hayatında en az bilinen dönem Bulgaristandaki askerî ataşelik yıllarıdır. Onun hakkında yazılmış biyografik eserlerde bu dönem kısa birkaç cümle ile geçiştirilmiştir. Bunun sebebi, elde yeteri kadar belge bulunmamasıdır. O yıllarda yaşamış olanların ve Atatürkle ortak hatıraları bulunanların anlattıkları da gazete sütunlarında kalmış ve unutulmuştur. Altan Deliorman, bu kimselerden hayatta kalanlarla görüşmüş ve onların tanıklığından da yararlanarak "Mustafa Kemal Balkanlarda" kitabının ilk baskısını hazırlamıştır (1959). Aradan geçen elli yıllık sürede Türk ve yabancı yazarlar tarafından yazılmış olan kitaplarda konuyla ilgili yeni bilgiler ortaya konulmuştur. Ayrıca, bazı arşiv vesikaları yayınlanmıştır. Eserin yeni basımında bütün bu bilgilerden yararlanılarak Sofyada geçen on beş aylık süre çok daha ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Atatürkün Sofyadan ayrılışından vefatına kadar geçen dönemdeki Türk-Bulgar ilişkileri de ilâve edilmiştir. Mustafa Kemal, Sofyaya niçin gönderildi' İttihat ve Terakki önderlerinin ona karşı tutumu neydi' Mustafa Kemal, Bulgaristanda nasıl çalıştı, Osmanlı başkentine hangi bilgileri rapor etti' Makedonyalı komiteciler ile ilişkilerini nasıl düzenledi' Kendisine karşı hazırlanan suikastlardan nasıl kurtuldu' Bulgar Harbiye Nazırının, "Balkan Gülü" adıyla anılan güzel kızı Dimitrina Kovaçeva ile olan aşkı nasıl sonuçlandı' Dimitrinanın babası, onların evlenmelerine niçin engel oldu' Bulgar Meclisindeki Türk milletvekilleriyle yakın ilişkileri ne yararlar sağladı' Madam Corinnee Sofyadan sevgi mektupları. Vidinli genç kız, Mustafa Kemalin evlenme teklifini reddediyor.