Ortadoğu'da Sivil Toplum _{İmkanlar ve Kısıtlılıklar}

Türkiye'de sivil toplum konusu 1980'lerden itibaren akademik yazında yoğun bir şekilde
tartışılırken, bu konu daha çok siyaset bilimi ve sosyoloji gibi alanların gündemindeydi. Konunun
uluslararası ilişkiler ve dış politika ile ilgilenenler tarafından çalışılmaya başlanması daha çok
1990'lar sonrasına rastlamaktadır. Ortadoğu'da sivil toplumu hatta onun varlığını tartışmak ise
Türkiye'deki akademik camianın pek ilgisini çekmemiş gibi görünüyor. Bu konuda yapılan az
sayıdaki çalışmada da genellikle oryantalist bir bakış açısının takip edildiği gözlenmektedir. Bu
çalışma Ortadoğu'da sivil toplumun varlığına, imkân ve kısıtlılıklarına bakarken, sivil toplumun
tanımına da daha geniş bir pencereden bakmayı tercih etmiştir.
Kitapta "Çekirdek Ortadoğu" diye bilinen, Türkiye, İran ve Mısır ile bunların arasında kalan Arap
Yarımadasında yer alan ülkelerdeki sivil toplumun gelişim süreçlerinin incelenmesi
amaçlanmıştır. Bu çerçevede bu ülkelerin tarihsel süreçlerinde sivil toplum-devlet ilişkilerinin
nasıl geliştiği, eğer mümkünse sivil toplumun o ülkenin dış politikasına olan yaklaşımları da ele
alınmıştır. Kuşkusuz aynı coğrafyada yer almalarına rağmen birbirlerinden farklı pek çok özelliğe
sahip olan bu ülkelerde toplumsal yapının da bu süreçlere büyük etkisi olmuştur. Bu durum
kitaptaki makalelerin tek bir formatta yazılamamasında da etkili olmuştur.
Özellikle Ortadoğu konusunda araştırma yapan öğrenci ve akademisyenlere hitap eden bu
çalışma, Ortadoğu'da sivil toplum konusundaki boşluğu doldurmaya katkı sağlayacaktır.