Osmanlı Düşünce Dünyasında Evrim Teorisi Tartışmaları

Canlıların nasıl ortaya çıktığı ve çeşitlendiği tarih boyunca merak edilen konulardan biri olmuştur. Konuyla
ilgili olarak Antik Yunan'da başlayan ve Orta Çağda Müslüman bilimciler tarafından geliştirilen, canlılığın
ortak bir kökenden geldiği ve zaman içerisinde değişerek ve gelişerek bugünkü halini aldığına dair görüşler
bildirilmiştir. Ardından Avrupa Aydınlanması ile birlikte bu düşünceler Lamarck ve Darwin tarafından Evrim
Teorisi başlığı altında bilimsel temellere dayalı olarak açıklanmıştır. Avrupa'da evrim teorisi ile ilgili
tartışmalar yapılırken Osmanlı aydınları da eş zamanlı olarak eserleri vasıtasıyla evrim teorisini hem tanıtmış
hem de tartışmıştır. Buradan hareketle araştırmamız da Osmanlı Devleti'nin 19.yy'da modernleşme
adımlarını atmasıyla birlikte, Avrupa'da büyük ses getiren bilimsel tartışma konularından biri olan Evrim
Teorisi'nin, Osmanlı aydınları tarafından ne şekilde ele alındığının incelenmesi üzerine olmuştur. Konuyla
ilgili; Ahmet Mithat Efendi, Ali Sedad Bey, Hoca Tahsin Efendi, Ethem Necdet, Subhi Edhem, Mustafa Satı
Bey ve İsmail Fenni Ertuğrul gibi birçok kişi Lamarck ve Darwin'in evrim teorileri hakkında çeşitli makale ve
kitaplarda görüşlerini dile getirmiştir. Ayrıca Ahmet Nebil, Baha Tevfik ve Memduh Süleyman gibi aydınlar da
birçok çeviri eser yayınlayarak Evrim Teorisi'nin tanıtılması ve tartışılması adına katkıda bulunmuştur.
Araştırmamızda Osmanlı aydınlarının evrim teorisi hakkındaki görüşleri, bizzat kendi eserlerinden ve birincil
kaynaklardan ele alınarak oluşturulmuştur. Aydınların evrim teorisine bakış açıları, kendilerinin karakteristik
yaklaşımları ile birlikte sunulmuştur.