Osmanlı'nın Etnik Kökeni

Tarihçi Fuad Köprülü, bu çalışmasında, Osmanlı tarihçileri tarafından ortaya atılarak 19. ve 20. yüzyıllarda bütün Doğu ve Batı tarihçileri tarafından genellikle kabul edilen, 13. yüzyılda Kayı'ların Horasan'dan Anadolu'ya göçleri teorisinin, hiçbir ciddi kanıta dayanmadığını ortaya koyuyor. Yazar, Osmanlı tarihçilerinin bu geleneksel teorisiyle taban tabana zıt diğer bir teoriyi, Osmanlı sülalesinin Kayı'lardan olmadığı teorisini de eleştiriyor. Köprülü, Osmanlı İmparatorluğu'nun etnik kökeni sorununu ele aldığı bu çalışmasında şu sonuçlara varıyor: Osmanlı sülalesi, Oğuzların Kayı boyuna mensup küçük bir aşiret parçasının başında bulunan Osman tarafından kurulmuştur. Bu Kayı'ların 11. yüzyılda Türk dünyasının doğu uçlarında yaşayan Moğol cinsinden Kayı'larla aynı etnik zümreye mensup olması iddiası (Marquart teorisi) bütünüyle temsizdir. Kayı'lar, Anadolu'nun ilk fethi sıralarından başlayarak, diğer birtakım Oğuz boylarıyla beraber buraya gelmişler ve kendilerine mensup olan Artuk-oğulları devletinin kuruluşunda önemli bir rol oynamışlardır. Kayı'ların, 13. yüzyılın ilk on yıllarında büyük Moğol istilası önünde Horasan'dan kaçarak Anadolu'ya geldikleri rivayeti (gelenekçi teori), Osmanlı kronikçilerinin uydurdukları bir masaldan ibarettir. 14. yüzyıl başlarında henüz yarı göçebe hayatı süren Kayı oymağının Osmanlı devletinin kuruluşunda hiçbir rol oynayamaması doğaldır. Bundan dolayıdır ki, Osmanlı devleti, siyasi gelişiminin ilk safhalarında bile, asla tribal (kabilesel) bir mahiyet göstermemiştir.