Reding Zindanı Balladı _{Özdemir Asaf'ın Kaleminden Hayatı}

Ama gene de herkes sevdiğini öldürür,
Bu böylece biline,
Kimi bunu kin yüklü bakışlarıyla yapar,
Kimi de okşayıcı bir söz ile öldürür,
Korkak, bir öpücükle,
Yüreklisi kılıçla, bir kılıçla öldürür!

Şiiri en iyi şair çevirir
Özdemir Asaf'ın şiir çevirilerini okudum.
Bir şairini şiir çevirelerini okumak hoş bir çalışmadır.
Ben hemen kendi şiirleri ile çevirdiği şiirler arasındaki kelime hazinesine bakarım.
Her şair çevirdiği şiiri yeniden yazmak gibi bir eğilime kendini kaptırabilir mi?
Başka türlü söyleyebilirim.
"Acaba bu şiiri çevirdiğim dilde söyleseydim, nasıl söylerdim" sorusu onu yönlendirir mi?
Bu soruların yanıtına göre değişik çeviri anlayışlarından söz edebiliriz.
Şiir çevirisi mekanik bir işlem olmadığından -şöyle bir itiraz olabilir, peki mekanik çeviri ne demektir, herhangi bir ticarî metni çevirmek söz konusu olabilir- ancak sevdiği şairleri çevirmelidir şair. Çünkü onun dünyasını bildiğinden, onun yabancı dildeki sözlüğünü bildiğinden başarılı olabilir.
Bir başka açıdan şiir çevirisine bakılabilir, ki tartışılan bir konu.
Çevirinin her türlüsü yeni bir kelime yaratma zorunda bırakabilir bir çevirmeni, böylece bulduğu yeni kelime, ürettiği, türettiği bir sözcük daha sonra Türkçede de kullanılabilir.
Özdemir Asaf'ın çeviri şiirlerini iki bölümde değerlendirmek gerekiyor.
Birincisi Oscar Wilde'ınkiler, diğeri de başka şairlerden yaptığı çeviri şiirler.
Oscar Wilde'ın yaşamını, başka yazdıklarını da bildiğinden, bence bu anlayış sınırı içinde çeviri yapmıştır.
Özdemir Asaf, şiirinde kullandığı kelimeleri çevirisinde du kullanmıştır, onun şiir dili anlayışı çeviride de kendini göstermektedir.
Özel bir çaba harcama gereği duymamıştır. Şiirinin zengin sözlüğü onunu için yeterli olmuştur.
Çevrilen şiirle çeviren şair arasında bir ruh akrabalığı, bir dünya görüşü beraberliği olmalı mıdır? Kesin bir yanıt veremeyeceğim ama Özdemir Asaf ile Oscar Wilde arasında böyle bir bağlantıdan söz edilebilir.
Kelime açısından değil de benimseme açısından bakarsak, Oscar Wilde için Özdemir Asaf önerilebilecek çevirmenlerdendir.
İkisi de "Güzelliğin mahvedici kudretine," tutkundurlar.
Wilde çevirisini daha önce okumuştum. Şimdi yeniden okuduğumda, onu nasıl severek çevirdiğini görüyorum.
Başta Wilde olmak üzere birçok iyi şairin şiirlerinin ççevirisini iyi bir şairden okuyacaksınız.
Unutmayın her şairin çevirisi, şiir anlayışının izlerini taşır.
Doğan HIZLAN