Sosyal Girişimcilik

Sos­yal gi­ri­şim­ci­lik fark­lı iliş­ki­le­ri ve yak­la­şım­la­rı içe­ren kar­ma­şık bir ol­gu­dur. Bu ki­tap­ta sos­yal gi­ri­şim­ci­li­ğe kap­sam ola­rak ge­niş ba­kış açı­sın­dan yak­la­şıl­mış ve kâr ama­cı gü­den ya da güt­me­yen, özel ve ka­mu tüm ör­güt­ler­de bu ol­gu­nun var ola­bi­le­ce­ği sa­vu­nul­muş­tur. Bu amaç­la sos­yal gi­ri­şim­ci­lik tüm alan­la­rı içi­ne ala­cak şe­kil­de kav­ram­sal­laş­tı­rıl­mış­tır. Ay­nı şe­kil­de, sos­yal de­ğer­le­rin sa­de­ce kâr ama­cı güt­me­yen iş­let­me­ler ta­ra­fın­dan ya­ra­tıl­dı­ğı­nı ve sos­yal gi­ri­şim­ci­li­ğin sa­de­ce bu iş­let­me­ler için ge­çer­li ol­du­ğu­nu sa­vun­mak sos­yal gi­ri­şim­ci­lik kav­ra­mı­nın ge­li­şi­mi­nin önün­de­ki en bü­yük en­gel­ler­den bi­ri­si ola­rak ka­bul edil­miş­tir. Ki­tap, se­kiz fark­lı bö­lüm­den oluş­mak­ta­dır. İlk bö­lüm­de ya­zar, di­sip­lin­le­ra­ra­sı ça­lış­ma­la­ra hiz­met ede­bil­mek için sos­yal gi­ri­şim­ci­li­ğin kav­ram­sal çer­çe­ve­si­ni -her ne ka­dar da­ğı­nık ve tu­tar­lı bir teo­rik çer­çe­ve­den yok­sun ol­sa da- oluş­tur­ma­ya ça­lış­mak­ta ve sos­yal gi­ri­şim­ci­lik kav­ra­mı ve ol­gu­su­nun ge­li­şi­mi üze­rin­de dur­mak­ta­dır. Bu ne­den­le bu bö­lüm­de ola­sı bi­le­şen­le­ri ile sos­yal gi­ri­şim­ci­lik kav­ra­mı­na açık­lık ge­ti­ril­mek­te ve sos­yal gi­ri­şim­ci­li­ğin kav­ram­sal te­mel­le­ri ve mo­del­le­ri üze­rin­de du­rul­mak­ta­dır. İkin­ci bö­lüm­de, et­ki alan­la­rı ve top­lum­da­ki rol­le­ri her ge­çen gün da­ha da ar­tan kâr ama­cı güt­me­yen ör­güt­le­rin sos­yal gi­ri­şim­ci­lik­te ne­re­de ol­du­ğu ya da ne­re­de ol­ma­sı ge­rek­ti­ği tar­tı­şıl­mak­ta­dır. Son yıl­lar­da kâr ama­cı güt­me­yen ör­güt­ler­de sos­yal gi­ri­şim­ci­li­ğin ge­liş­me­si­ne yol açan ge­liş­me­ler­den bah­se­dil­mek­te ve top­lum­sal du­yar­lı­lı­ğın ve so­rum­lu­lu­ğun gi­de­rek art­tı­ğı gü­nü­müz­de bu ör­güt­ler­de­ki sos­yal gi­ri­şim­ci­le­rin top­lum­sal so­run­la­ra yö­ne­lik ye­ni­lik­çi çö­züm­ler­le yak­laş­tık­la­rı, bu çö­züm­le­ri ge­niş öl­çek­te uy­gu­la­dık­la­rı ve pi­ya­sa de­ğer­le­ri ve me­tot­la­rı­nı be­nim­se­dik­le­ri or­ta­ya ko­nul­mak­ta­dır. Yi­ne bu bö­lüm­de kâr ama­cı güt­me­yen ör­güt­ler ile iş­let­me­ler ara­sın­da­ki iliş­ki­nin sos­yal gi­ri­şim­ci­lik bağ­la­mın­da na­sıl bir so­nuç ya­rat­tğı da tar­tı­şıl­mak­ta­dır. Son ola­rak, ül­ke­miz­den ve dün­ya­dan ör­nek­ler­le kâr ama­cı güt­me­yen sek­tör­de­ki sos­yal gi­ri­şim­ci­lik ör­nek­le­ri­ne yer ve­ril­mek­te­dir. Üçün­cü bö­lüm­de ise ya­zar, ken­di ta­bi­riy­le ba­sit akıl yü­rü­te­rek, sos­yal gi­ri­şim­ci­lik ile is­tih­dam ara­sın­da çe­şit­li yön­ler­den iliş­ki ola­bi­le­ce­ği­ni vur­gu­la­mak­ta ve sos­yal gi­ri­şim­le­rin is­tih­dam üze­rin­de­ki et­ki­le­ri­ni in­ce­le­mek­te­dir. Ön­ce­lik­le bö­lüm­de sos­yal gi­ri­şim­le­rin is­tih­da­mı ar­tır­mak ve iş­siz­li­ği azalt­mak için kul­lan­dık­la­rı yön­tem­ler ak­tif ve pa­sif ola­rak iki­ye ay­rıl­mak­ta ve ak­tif yön­te­min ge­lir ye­ter­siz­li­ği­nin kö­ke­ni­ne inen halk ta­bi­riy­le ba­lık tut­ma­yı öğ­re­ten bir yön­tem ol­du­ğu­na işa­ret edil­mek­te­dir. Da­ha son­ra ise sos­yal gi­ri­şim­le­rin hem is­tih­dam mik­ta­rı hem de is­tih­dam ka­li­te­si üze­rin­de­ki et­ki­le­ri fark­lı ve çar­pı­cı ör­nek­ler­le an­la­tıl­mak­ta­dır. Dör­dün­cü bö­lüm­de ise, sos­yal gi­ri­şim­ci­li­ğin sür­dü­rü­le­bi­lir kal­kın­ma üze­rin­de­ki et­ki­si sor­gu­lan­mak­ta­dır. Ge­rek bi­rey­le­rin te­mel ih­ti­yaç­la­rı­nı kar­şı­la­mak, ge­rek top­lum­la­rın ya­pı­la­rı­nı et­kin­leş­tir­mek ve ge­rek­se ge­le­cek ne­sil­le­rin se­çe­nek­le­ri­ni mak­si­mi­ze et­mek için, sos­yal gi­ri­şim­ci­ler ge­rek­li olan ürün ve hiz­met­le­ri et­kin bir şe­kil­de su­na­rak sür­dü­rü­le­bi­lir kal­kın­ma ama­cı­na hiz­met ede­bil­mek­te­dir­ler. Bu doğ­rul­tu­da ya­zar, sos­yal gi­ri­şim­ci­le­rin ya­rat­tık­la­rı ve eko­no­mik kal­kın­ma ama­cı­na hiz­met eden sos­yal ve eko­no­mik de­ğer­le­ri bu bö­lüm­de tar­tış­ma­ya aç­mak­ta­dır. Sür­dü­rü­le­bi­lir kal­kın­ma he­def­le­ri bağ­la­mın­da ül­ke­miz­de sos­yal gi­ri­şim­ci­li­ğin ne du­rum­da ol­du­ğu­nu ve han­gi ko­nu­lar­da des­tek ver­di­ği­ni de in­ce­le­mek­te­dir. He­men he­men tüm iliş­ki ve ol­gu­la­rın te­me­lin­de ya­tan ve önem­li bir kav­ram olan gü­ven be­şin­ci bö­lü­mün ko­nu­su­nu oluş­tur­mak­ta­dır. Fel­se­fi, sos­yo-psi­ko­lo­jik ve eko­no­mik te­mel­le­ri olan gü­ven ko­nu­su bu ça­lış­ma­da eko­no­mi­ye olan yan­sı­ma­la­rı açı­sın­dan ele alın­mak­ta­dır. Bu bö­lüm­de ya­zar önem­li bir çı­kar­sa­ma­da bu­lun­mak­ta ve yük­sek gü­ven dü­ze­yi­ne sa­hip eko­no­mi­le­rin sos­yal gi­ri­şim­ci­lik fa­ali­yet­le­ri­nin ge­li­şi­mi­ne olan po­zi­tif et­ki­le­rin­den bah­set­mek­te­dir. Ay­nı şe­kil­de eko­no­mik ve sos­yal ya­pı­da­ki gü­ve­nin sos­yal gi­ri­şim­ci ve onun fa­ali­ye­ti­nin et­kin­li­ği açı­sın­dan da önem ta­şı­dı­ğı vur­gu­lan­mak­ta­dır. Sos­yal gi­ri­şim­ci­li­ğe dav­ra­nış­sal açı­dan yak­la­şıl­dı­ğı al­tın­cı bö­lüm­de, gi­ri­şim­ci­lik alan­ya­zı­nın­da­ki ni­yet­ler ve ni­yet-dav­ra­nış iliş­ki­si­nin sos­yal gi­ri­şim­ci­lik­te de ge­çer­li olup ol­ma­dı­ğı sor­gu­lan­mak­ta­dır. Ya­zar sos­yal gi­ri­şim­ci dav­ra­nı­şı­nı or­ta­ya çı­ka­ran ni­yet­le­ri ve ni­yet­le­rin be­lir­le­yi­ci­le­ri­ni in­ce­le­ye­rek ala­nın ge­li­şi­mi­ne önem­li bir kat­kı sağ­la­mak­ta ve bu­nun so­nu­cun­da da sos­yal gi­ri­şim­ci­lik te­ori­si­nin güç­len­me­si yö­nün­de des­tek sağ­la­mak­ta­dır. Ye­din­ci bö­lüm­de ise yi­ne sos­yal gi­ri­şim­ci­li­ğe dav­ra­nış­sal yak­la­şım­da bu­lu­nul­mak­ta ve alan­ya­zın­da bu­lu­nan bu ko­nu­da­ki önem­li açı­ğın ka­pa­tıl­ma­sı amaç­lan­mak­ta­dır. Bu doğ­rul­tu­da, sos­yal gi­ri­şim­ci­le­rin sa­hip ol­du­ğu ya da ol­ma­sı ge­rek­ti­ği dü­şü­nü­len bi­re­ye öz­gü özel­lik­ler ve sos­yal gi­ri­şim­ci­le­rin et­ki­si al­tın­da kal­dı­ğı çev­re­ye öz­gü özel­lik­ler ça­lış­ma­nın il­gi ala­nı­nı oluş­tur­mak­ta­dır. Bu özel­lik­le­rin sos­yal gi­ri­şim­ci dav­ra­nı­şı et­ki­le­di­ği var­sa­yı­mın­dan ha­re­ket­le, bir mo­del öne­ri­sin­de bu­lu­nu­lup, sö­zü edi­len özel­lik­ler tar­tış­ma­ya su­nul­mak­ta­dır. Bu­ra­ya ka­dar olan tüm bö­lüm­ler­de ge­nel­lik­le sos­yal gi­ri­şim­ci­li­ğin öne­min­den bah­se­dil­miş ve sos­yal gi­ri­şim­ci­le­rin na­sıl dav­ran­ma­la­rı ge­rek­ti­ği ya da dav­ran­dık­la­rı tar­tı­şıl­ma­ya ça­lı­şıl­mış­tır. Pe­ki sos­yal gi­ri­şim­ci­lik ola­rak kav­ram­sal­laş­tır­dı­ğı­mız fa­ali­yet­ler pa­zar­lan­ma­lı mı­dır ya da pa­zar­la­na­bi­le­cek mi­dir' Bu so­ru­la­ra ce­vap ise se­ki­zin­ci ve son bö­lüm­den gel­mek­te­dir. Sos­yal gi­ri­şim fa­ali­yet­le­ri­nin ta­nı­tım ve pa­zar­la­ma­sı ge­rek iş­let­me ala­nın­da ge­rek­se aka­de­mik araş­tır­ma­lar ala­nın­da ek­sik kal­mak­ta­dır. Bu ko­nu­da­ki açık fark­lı sek­tör­ler­de­ki sos­yal gi­ri­şim­ci­lik ve pa­zar­la­ma bo­yut­la­rıy­la or­ta­ya ko­nul­mak­ta ve sos­yal gi­ri­şim pa­zar­la­ma­sı­nın baş­la­tıl­ma­sı ve ge­liş­ti­ril­me­si için sis­te­ma­tik bir yak­la­şım­dan ve plan­dan bah­se­dil­mek­te­dir.