Uluslararası Hukukta Hukukun Genel İlkeleri

Uluslararası Daimi Adalet Divanı'nın kuruluşu, uluslararası hukukun uyuşmazlık çözümünde yeni bir aşamayı temsil eder. Halefi olan Uluslararası Adalet Divanı ile birlikte, bağlı oldukları iki büyük cemiyetin uluslararası barış ve güvenliğin korunması misyonlarına hizmet etmelerinin yanında, uluslararası hukukun gelişimine yüz yıla yakın süredir önemli katkıları olmuştur. Bu katkıyı sağlayan birincil enstrümanlar ise Divan Statüleridir.
Daimi Adalet Divanı Statüsü ile doktrinin gündemine giren ve ciddi ihtilafa konu olan bir yenilik, "medeni milletlerce tanınmış hukukun genel ilkeleri"nin, uluslararası andlaşmalar ve teamülle birlikte, Divan'ın, önüne gelen uyuşmazlıklarda uygulayacağı hukuk kuralları arasında sayılmış olmasıdır. Uluslararası hukuk teorisinde bu kadar kafa karışıklığı ve tartışma yaratan başka bir konu bulmak zordur. Uluslararası Daimi Adalet Divanı Statüsü'nün hazırlayıcıları, hazırladıkları metne bu ifadeyi eklemekle, tartışmaların da fitilini ateşlemişlerdir. Bu çalışma da Statü'ye eklenmesinden yaklaşık bir asır sonra, Statü'nün hazırlık çalışmaları, bahsi geçen tartışmalar ve bu süre boyunca ortaya çıkan uygulama ışığında, eklenen metni anlama çabasının bir ürünüdür.(ARKA KAPAKTAN)



İÇİNDEKİLER



GİRİŞ

BİRİNCİ BÖLÜM

HUKUKUN GENEL İLKELERİNE İLİŞKİN STATÜ DÜZENLEMESİ VE DÜZENLEMEYE YÖNELİK DOKTRİNDEKİ YAKLAŞIMLAR

I. Hareket Noktası: Uluslararası Daimi Adalet Divanı Statüsü

A. Uluslararası Daimi Adalet Divanı Projesi ve Statünün Hazırlanmasına Yönelik Hazırlıklar

B. Danışma Komitesinin 38. Maddeye İlişkin Görüşmeleri

C. Milletler Cemiyeti Konseyinin Alt Komisyonlarında Yapılan İyileştirmeler ve Statünün Kabulü

D. 1945 San Francisco Konferansı ve Uluslararası Adalet Divanı Statüsünün 38. Maddesi

II. Uluslararası Hukuk Doktrini ve Uygulamasında Hukukun Genel İlkeleriyle İlişkili Meseleler

A. Genel Açıklamalar ve Metot

B. Statü Düzenlemesine Yönelik Olumsuz Eleştiriler

1. Düalist ve İradeci Akımlar ve İç Hukuk İlkelerinin Uluslararası Hukuktaki Yeri

2. Hukukun Genel İlkelerine Katı Monist Yaklaşımın Üç Farklı Görünümü

3. Hukuk Kurallarının Belirlenmesine Yardımcı Araçlar ve Hukukun Genel İlkeleri

4. Hukukun Genel İlkeleri ve ex aequo et bono Uyuşmazlık Çözümü

5. Farklı Milletlerde Ortak Hukuk İlkelerinin Varlığına a priori Reddiye

C. Uluslararası Hukukun Şekli Kaynağı Olarak Hukukun Genel ilkeleri

1. Uluslararası Daimi Adalet Divanı Statüsü Öncesi Uluslararası Tahkim ve Devlet Uygulamaları

2. Hukukun Genel İlkelerinin Özerk Kaynak Olarak Varlığına İlişkin Lehte Görüşler

3. Hukukun Genel İlkelerinin Kökeni

D. Statü Düzenlemesine Olumlu ve Olumsuz Yaklaşımların Değerlendirilmesi

E. Medeni Milletler İfadesinin Anlamı ve Hukukun Genel İlkelerinin Belirlenmesi

1. Statüdeki İfadenin Kolonyal Kökenine Yönelik Eleştiriler

2. İlkelerin Türetileceği Sistemlere Yönelik Ayrımın Gerekliliğine İlişkin Görüşler

3. Genel Hukuk İlkelerinin Belirlenmesinde Karşılaştırmalı Hukuk Çalışması ve Yargı Organlarının Konuya İlişkin Uygulamaları

4. Değerlendirme ve Sonuç



İKİNCİ BÖLÜM

ULUSLARARASI HUKUK UYGULAMASINDA HUKUKUN GENEL İLKELERİ

I. Genel Açıklamalar ve Metot

A. İlkelerin İşlevi

B. Uygulamaya Dair Genel Çerçeve

C. Sınıflandırma ve Plan

II. İyi Niyet ve Hakların Kullanılmasıyla İlişkili İlkeler

A. İyi Niyet ve Andlaşmalar Hukuku

1. Pacta sunt servanda

2. Yürürlüğe Girmeden Önce Andlaşmanın Konu ve Amacını Ortadan Kaldırmama Yükümlülüğü

3. Andlaşmaların Yorumlanması

4. Andlaşmaların Geçersizliği

5. Andlaşmaların Sona Erdirilmesi

B. İyi Niyet ve Hakların Kötüye Kullanılmaması

C. Kazanılmış Haklara Saygı İlkesi

D. Nemo plus juris transferre potest quam ipse habet

III. Uluslararası Sorumluluk Hukukuna İlişkin Genel Hukuk İlkeleri

A. Sorumluluğa İlişkin Genel İlkeler

B. Hukuka Aykırı Fiilin Devlete İsnat Edilmesi

C. Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Haller

D. Uluslararası Sorumluluğun Neticeleri

IV. Yargılamaya ve Yargılama Usulüne İlişkin Genel Hukuk İlkeleri

A. Arbiter nihil extra compromissum facere potest

B. Compétence de la compétence

C. Nemo judex in causa sua

D. Audi alteram partem

E. Jura novit curia

F. Davalarda Delil ve İspat İlkeleri

G. Res judicata

H. Estoppel

V. Hakkaniyet ve ex aqeuo et bono

A. Tarihi Arka Plan ve Statü Düzenlemesi

B. Hakkaniyetin İşlevleri

C. Ex aequo et bono

D. Uluslararası Hukuk Uygulamasında Hakkaniyet

VI. Uluslararası Hukukun Genel İlkeleri

A. Genel Açıklamalar

B. Uygulamadan Muhtelif Örnekler

C. Temel İnsani Mülahazalar

SONUÇ