Voltaire ve Aydınlanma

Voltaire'i duyamamış olamazsınız. Candide'den başlayarak, O'nun kimi eserlerini okumuşsunuzdur da belki. Hele şu sözlerini mutlaka hatırlayacaksınız: ''Söylediklerinizin hiçbirinde, sizinle aynı düşüncede değilim; ancak, onları söyleme hakkınızı ölünceye değin savunacağım.'' Voltaire'in, bir açağa adını veren, XVIII. yüzyılın bu büyük Fransız düşünür ve yazarının, o çok boyutlu eserinde günümüze kalan mesaj ne? Şu: Başta inanç ve fikir özgürlüğü olmak üzere, özgürlükler için mücadele; Akıl, adalet, insan hakları ve hoşgörülü için mücadele; Karanlıkçılığa, bağnazlığa ve yobazlığa karşı mücadele! Bu sonuncular için ''Alçağı eziniz!'' diye haykırıyordu. Bugün de süren bu kavgaya, kalemini kahkahayla da silahlandıracak ilk keskin ivmesini kazandıran o' dur. Bir 'davaya bağlı'' aydın tipinin ilk örneği de! Zola' ların, France' ların, Satre' ların öncüsü... Voltaire' i unutursak, özgünlüklerimize layık olamayız.? Paul Valery, ondan söz ederken, ''Voltaire yaşıyor, Voltaire devam ediyor, alabildiğie günceldir o'' diyordu bir yarım yüzyıl önce. Günümüzde daha da geçerlidir bu değerlendirme. Çünkü ''alçak'' daha da pervasız günümüzde. Okuyunuz göreceksiniz...