Yad-ı Mazi

Geçmişime ait hatıralarımı, zihnimde kalabildiği kadarıyla, kaydetmek istedim. Bu arzum, hayatıma ait ahval ve vakalar, yer yer asrın aynası olabilir, düşüncesine dayanır. Bir asırda bulunan bir adamın, halinin özelliği, mensub olduğu sosyal yapının o asırdaki adetlerini, ahlakını, ictimai adabını temaşa ettirir. Hayat yolunda uğranılmış bazı vakalar da olur ki, onun incelenmesi okuyucularda bir uyanma meydana getirebilir. Yazdığım şeyler, çoğunlukla, hayatımın akışı hikaye edilen çeşitli zamanlarına dair düşünce ve duygularımın hariçte nakış nakış olmuş renkleridir. Birbirine benzemez fikir ve hislere, görünürde önemden düşmüş görülen bazı ifadelere tesadüf olunursa, bir bahçenin dört mevsimindeki çeşitli manzaraları gibi, hayat tablosunun da muhtelif çağlarda çeşit çeşit ahvali bulunduğu, dikkatten uzak tutulmaz zannederim. Hayatının başlangıç zamanlarındaki ahvali, bakışlarda türlü renk ve nakışlarıyla görünsünler için, o zamana ait eğitimden, okullarımızdan, öğretim şeklimiz vesairemizden birer parça sözettim. Çocukluk çağındaki düşünceler ve sözler şüphesiz çocukca olacağından, sonraki bölümlerde, hakkıyla dikkate değer olan ahvale elbette mukayese olunmaz.