Yönetenlerin Yönetimi _{Nehcu's-sülûk Fî Siyâseti'l Mülûk}

Bu dünya bir bahçe gibidir. Bahçenin duvarları devlettir. Devlet de bir vilâyete benzer. O vilâyetin bekçisi ve muhafızı dîndir. Dinde bir caddeden çeşitli sokaklara giden yollara benzer ki, bu yollar; Devlet Başkanının dosdoğru gideceği yollardır. Dt let başkanı; milletin çobanı yani; koruyucusu ve gözcüsüdür. Ordu, milletin korunmasında ona yardımcıdır. Orduya kefil, ekonomidir. Yani ordunun faydalı hizmetler görmesi ve askerlerin; devlet başkanına, itaat halinde bulunması devletin, malını lâyık olduğu şekilde harcamak suretiyle gerçekleşir. Ekonomide millet fertlerinin ioplumsal güven ve huzur içinde olması ile gerçekleşir. Millet de, kendilerine adaletli davranılmca devlet başkanlarına itaatli ve saygılı olurlar. Adalete gelince bu, öyle bir esastır ki. âlemin nizamı ve sağlamca yürümesi bununla sağlanır. Bilinmelidir ki; danışma isabetli yolun izlenmesini ve doğru görüsün ortaya çıkmasını sağlar. Danışma karışık meseleler kapısının aydınlık getiren doğruluk anahtarıdır, önemli, gizli, kapalı olan tutarlı ve uygun görüşler danışma ile ortaya çıkar.